Is een fout goed of slecht?

Als we een fout herhalen, is het geen fout meer; het is een beslissing. - Paulo Coelho

Wanneer ik het bovenstaande citaat lees, komt het gezegde 'Een stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen' direct boven. Als kinderen gaf het ons een excuus om elkaar te plagen als iemand een fout herhaalde. "Ha ha, je bent blijkbaar dommer dan een ezel." Het verbaast me nog steeds hoe wreed we tegen elkaar waren. Terugkijkend, kan ik zien dat het tenminste een doel diende: het bereidde ons goed voor op onze samenleving die gefocust is op fouten zoals de onderstaande clip zo duidelijk illustreert.

 

Samenleving

Waarom is de maatschappij zo gericht op fouten? Houden we het opzettelijk in stand, is het onze aard, de beste manier om te ontwikkelen? Waarom de behoefte om te bekritiseren? Waarom de wens om iemand te kleineren? Om de betere persoon te zijn en te denken dat je de ander moet helpen en op zijn of haar tekortkomingen moet wijzen? Waarom concentreren we ons niet op wat goed is gegaan? Waarom kunnen we de ander niet de ruimte geven voor zijn ontwikkeling in eigen tempo? Is het omdat we allemaal onzeker zijn, wat we overwinnen door onze kennis en vaardigheden ten koste van de ander te laten zien? Of is het omdat we er wonden van hebben opgelopen in onze jeugd en nu is het onze tijd, als volwassenen, om het andere uiteinde van de stok vast te houden?

Heb je deze oefening ooit geprobeerd? 

  • Schrijf de exacte tijd op, elke keer dat je iemand corrigeert.
  • Kijk aan het einde van de dag en / of week terug op je aantekeningen.
  • Reflecteer, wat zie je? .
    • Hoeveel van je tijd besteed je aan het wijzen op fouten? Wat verbaast je erover? Is het meer of minder dan wat je wilt?
    • Hoeveel van je dag bevat blijkbaar geen fouten waarvan je vindt dat ze verholpen moeten worden ? Hoe bewust ben jij van alle dingen die goed gingen? Heb je de persoon ervoor geprezen, ben je er dankbaar voor?
  • Wees een dag je bewust van je negatieve opmerkingen. Voordat je er één zegt, vervang je deze door een opmerking over iets dat wel is gelukt, iets positiefs in dezelfde situatie / persoon. Welk verschil merk je in jezelf en de ander?

Inspiratie

Ik herinner me nog steeds hoe verloren ik me de eerste keer voelde toen een van mijn bazen alleen positieve feedback gaf. Aanvankelijk voelde ik me erg tevreden; blijkbaar had ik het goed gedaan, ook al was de baan en industrie nieuw voor mij. Maar het gevoel duurde niet lang. Onzekerheid; wat betekende het dat mijn fouten niet genoemd werden? Ik moest toch echt een paar beginnersfouten hebben gemaakt. Ik vertrouwde mijn baas niet langer. Had ik zulk slechte werk geleverd dat het zelfs niet de moeite waard was om verbeteringen aan te geven? Ik besloot om terug te gaan en het hem te vragen. Mijn baas legde uit dat hij tevreden was met mijn prestaties, ik had al veel geleerden dat moest gevierd worden. En ja, er waren dingen die anders gedaan hadden kunnen worden. Maar van die dingen zou niemand doodgaan. Je gaf het beste wat je had. Je zult ontdekken waar en hoe je kunt verbeteren. Dacht je dat ik vlekkeloos werk heb geleverd toen ik begon? Of nu?

Zijn advies was duidelijk: Je hoeft er geen negatieve aandacht op te vestigen of ze fouten te noemen. Als je iets wilt leren, stel ik voor om mogelijkheden te creëren om met anderen uit te wisselen hoe ze dingen doen / hebben gedaan. Bekijk waar, hoe, en waarom het verschilt van het jouwe en gebruik deze kennis om je te inspireren in je volgende project.

 

Bewijsmateriaal

Het laten van boeren is ongepast in de westerse samenleving, maar als je het na een maaltijd in China hebt gedaan, geef je juist aan dat het je gesmaakt heeft. Tot iemand de twee spelfouten in je lange technische document opmerkt, is het foutloos of niet? Ik weet niet of Shakespeare hierin helpt: "Niets is goed of slecht, maar denken maakt het zo" Ik denk, dat wat wij een fout noemen niets meer is dan een teken wat aangeeft dat iets niet past in het (geloof)systeem. Of het nu je eigen geloofssysteem is, van iemand anders, van een organisatie of van de samenleving. Het is gewoon een discrepantie die laat zien dat er ruimte is om te onderzoeken, te leren, wat op zijn beurt kan leiden tot nieuwe kennis, vaardigheden of ander gedrag (van jou of het systeem).

Als we een fout herhalen, is het een beslissing. Dat ben ik met Paulo Coelho eens. Vertrouwend dat we allemaal, op elk moment, het beste doen, zie ik dat we blijkbaar (on)bewust besloten dat die extra fout ons het missende bewijsmateriaal levert voor ons onderzoek naar het specifieke geloofssysteem en onszelf.

 

Verdere vragen

  • Zijn fouten een menselijke uitvinding?
  • Bestaan fouten in de natuur?
  • Zo ja, waar en hoe gaat de natuur daarmee om?
  • Zo nee, waarom niet?
  • Hoe zou de samenleving er uitzien als er geen fouten zouden zijn?

De weg

De weg

Met veel plezier heb ik het boek De Weg van Michael Puett en Christine Gross-Loh gelezen, en herlezen. De eerste keer las het makkelijk weg; de tweede keer vielen me veel meer dingen op en werd ik herhaaldelijk aan het reflecteren gezet op een prettige manier. In het boek wordt een aantal oude Chinese filosofen beschreven. Wat blijkt nu? Zij bogen zich duizenden jaren geleden al over problemen, die vergelijkbaar zijn met de onze. Hun lessen zijn nog steeds toepasbaar en bieden alternatieve invalshoeken. Daarnaast, werkte het ontnuchterend om te beseffen dat onze 'moderne' kijk hoe we ons leven (dienen te) leven er gewoon een is uit een lange rij. De mensheid blijft er aan schaven: soms een stap vooruit, af en toe zijwaarts, en geregeld achteruit. Hebben wij onze wereld nu op de juiste manier ingericht? Of hebben we het minder begrepen dan anderen elders of voor ons? 

Confucius - alsof ritueel

De filosofen Confucius, Mencius, Lao Zi, Zhuang Zi en Xun Zi passeren de revue in het boek. Het is Confucius met zijn alsof rituelen die op mij de meeste indruk maakt.  Het betreft voornamelijk rituelen in het dagelijkse leven. Er zijn er talloze en we creëren ze zelf, al herkennen we ze niet altijd als zodanig. En om die reden beseffen we niet wat de waarde is en hoe we ze kunnen inzetten thuis of op het werk. Zo is verstoppertje spelen, waarbij de ouder zich makkelijk laat vinden, een ritueel. Het kwetsbare kind is nu sterk and wint. Het kind zal zich dit herinneren. De ouder is zich bewust van zijn stuntelige/zwakke kant en kan deze ontwikkelen, zodat hij het in een andere situatie kan gebruiken die vraagt om kwetsbaarheid. Andere voorbeelden zijn Alsjeblieft/Dank je wel zeggen, de tafel mooi dekken, therapie (binnen de spreekkamer vervul je een andere rol dan erbuiten), Sint/Kerst (motiveert tot goed gedrag / brengt familie bij elkaar), regels volgen in een debat, en je buurvrouw anders aanspreken (bijv. vragen naar haar werk ipv haar weer laten praten over haar favoriete, voor jouw saaie, onderwerp). 

"Rituelen brengen veranderingen teweeg doordat ze ons in staat stellen tijdelijk een ander persoon te worden. Ze scheppen kortstondige alternatieve werkelijkheden vanwaaruit we een klein beetje veranderd terugkomen."  Juist door de herhaling ontstaat er ruimte om nieuw (beter) gedrag te ontwikkelen.

Affirmatie

Eerst leek zo'n ritueel me wat gemaakt en dwangmatig totdat ik besefte dat het niets anders is dan een kans die je bewust creëert voor jezelf en ander(en) om anders te reageren. Tuurlijk kun je je oude, routinematige gedrag kiezen, maar waarom zou je niet bepaalde dingen anders aan pakken? Tenslotte is niets veranderlijker dan een mens. Ik vind het wel wat weg hebben van een affirmatie: bewust herhaaldelijk op een bepaalde manier een situatie aan gaan, zodat je een andere kant kunt ontplooien van jezelf. Eerst onwennig, gemaakt en je moet jezelf er toe dwingen, maar uiteindelijk merk je dat het toch wat met je doet. Louise Hay schiet me te binnen met haar suggestie om tig keer per dag voor de spiegel te gaan staan en tegen jezelf zeggen: "Ik hou van je <jouw naam>", al noemde zij het niet een ritueel.

Besluit

Wat ook tot denken aanzet is het hoofdstuk over Mencius. Volgens hem is de wereld versnipperd en chaotisch. Als we hierin geloven dan leven we anders dan wanneer we uitgaan van een stabiele, samenhangende wereld. Mencius concludeerde dat de dingen die we voor waar aannemen (bijv. over tien jaar zal de maatschappij/mijn leven er zo uitzien) dat dat juist de dingen zijn die ons beperken. Hij stelt voor om beslissingen niet te nemen op basis van ratio of intuïtie/emotionele vermogens, maar op een combinatie ervan zodat je je toekomst openlegt ipv afsluit. Het maakt dat ik nu af en toe mijn (oude) besluiten tegen het licht houd: hoe nam ik mijn beslissingen, waar ga ik van uit?

Als de wereld onvoorspelbaar is en de mens veranderlijk, dan is ieder moment een kans om de wereld beter te maken. Maar wat is beter? Iedere filosoof had daar zijn eigen gedachtes over, maar wel toepasbaar in de huidige maatschappij.

De oude Chinese filosofen hebben mij op nieuwe manieren laten kijken naar de daagse dingen.