De weg
Met veel plezier heb ik het boek De Weg van Michael Puett en Christine Gross-Loh 
gelezen, en herlezen. De eerste keer las het makkelijk weg; de tweede keer vielen me veel meer dingen op en werd ik herhaaldelijk aan het reflecteren gezet op een prettige manier. In het boek wordt een aantal oude Chinese filosofen beschreven. Wat blijkt nu? Zij bogen zich duizenden jaren geleden al over problemen, die vergelijkbaar zijn met de onze. Hun lessen zijn nog steeds toepasbaar en bieden alternatieve invalshoeken. Daarnaast, werkte het ontnuchterend om te beseffen dat onze 'moderne' kijk hoe we ons leven (dienen te) leven er gewoon een is uit een lange rij. De mensheid blijft er aan schaven: soms een stap vooruit, af en toe zijwaarts, en geregeld achteruit. Hebben wij onze wereld nu op de juiste manier ingericht? Of hebben we het minder begrepen dan anderen elders of voor ons?
Confucius - alsof ritueel
De filosofen Confucius, Mencius, Lao Zi, Zhuang Zi en Xun Zi passeren de revue in het boek. Het is Confucius met zijn alsof rituelen die op mij de meeste indruk maakt. Het betreft voornamelijk rituelen in het dagelijkse leven. Er zijn er talloze en we creëren ze zelf, al herkennen we ze niet altijd als zodanig. En om die reden beseffen we niet wat de waarde is en hoe we ze kunnen inzetten thuis of op het werk. Zo is verstoppertje spelen, waarbij de ouder zich makkelijk laat vinden, een ritueel. Het kwetsbare kind is nu sterk and wint. Het kind zal zich dit herinneren. De ouder is zich bewust van zijn stuntelige/zwakke kant en kan deze ontwikkelen, zodat hij het in een andere situatie kan gebruiken die vraagt om kwetsbaarheid. Andere voorbeelden zijn Alsjeblieft/Dank je wel zeggen, de tafel mooi dekken, therapie (binnen de spreekkamer vervul je een andere rol dan erbuiten), Sint/Kerst (motiveert tot goed gedrag / brengt familie bij elkaar), regels volgen in een debat, en je buurvrouw anders aanspreken (bijv. vragen naar haar werk ipv haar weer laten praten over haar favoriete, voor jouw saaie, onderwerp).
"Rituelen brengen veranderingen teweeg doordat ze ons in staat stellen tijdelijk een ander persoon te worden. Ze scheppen kortstondige alternatieve werkelijkheden vanwaaruit we een klein beetje veranderd terugkomen." Juist door de herhaling ontstaat er ruimte om nieuw (beter) gedrag te ontwikkelen.
Affirmatie
Eerst leek zo'n ritueel me wat gemaakt en dwangmatig totdat ik besefte dat het niets anders is dan een kans die je bewust creëert voor jezelf en ander(en) om anders te reageren. Tuurlijk kun je je oude, routinematige gedrag kiezen, maar waarom zou je niet bepaalde dingen anders aan pakken? Tenslotte is niets veranderlijker dan een mens. Ik vind het wel wat weg hebben van een affirmatie: bewust herhaaldelijk op een bepaalde manier een situatie aan gaan, zodat je een andere kant kunt ontplooien van jezelf. Eerst onwennig, gemaakt en je moet jezelf er toe dwingen, maar uiteindelijk merk je dat het toch wat met je doet. Louise Hay schiet me te binnen met haar suggestie om tig keer per dag voor de spiegel te gaan staan en tegen jezelf zeggen: "Ik hou van je <jouw naam>", al noemde zij het niet een ritueel.
Besluit
Wat ook tot denken aanzet is het hoofdstuk over Mencius. Volgens hem is de wereld versnipperd en chaotisch. Als we hierin geloven dan leven we anders dan wanneer we uitgaan van een stabiele, samenhangende wereld. Mencius concludeerde dat de dingen die we voor waar aannemen (bijv. over tien jaar zal de maatschappij/mijn leven er zo uitzien) dat dat juist de dingen zijn die ons beperken. Hij stelt voor om beslissingen niet te nemen op basis van ratio of intuïtie/emotionele vermogens, maar op een combinatie ervan zodat je je toekomst openlegt ipv afsluit. Het maakt dat ik nu af en toe mijn (oude) besluiten tegen het licht houd: hoe nam ik mijn beslissingen, waar ga ik van uit?
Als de wereld onvoorspelbaar is en de mens veranderlijk, dan is ieder moment een kans om de wereld beter te maken. Maar wat is beter? Iedere filosoof had daar zijn eigen gedachtes over, maar wel toepasbaar in de huidige maatschappij.
De oude Chinese filosofen hebben mij op nieuwe manieren laten kijken naar de daagse dingen.